De inzet van pijnbestrijding, weeënopwekkers of een kinderarts bij een bevalling verschilt enorm per provincie. Vrouwen in Brabant of Limburg krijgen ruim drie keer zo vaak een ruggenprik als in Drenthe en Flevoland, schrijft het AD vanmorgen.

Dat blijkt uit een grote studie van het VUmc, waarbij 600.000 bevallingen in Nederland tussen 2010 en 2013 zijn geanalyseerd. Daarbij is gekeken naar verschillende interventies, zoals het toepassen van pijnbestrijding, inleiden, het opwekken van weeën, een vacuümpomp, keizersnee en de betrokkenheid van een kinderarts.

Hoeveel vrouwen bevallen met de ruggenprik?

Bij sommige ingrepen zijn de verschillen per regio groot blijkt uit de resultaten die vandaag worden gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Pregnancy and Childbirth. Waar in Noord-Brabant 38 procent van de vrouwen een ruggenprik kreeg tijdens de eerste bevalling, was dat in Drenthe slechts 12 procent. Ook in Limburg werd vaker ruggenprik gegeven. Hieronder een tabel met het percentage vrouwen dat de prik kreeg. Landelijk bevalt 27,5 procent van de vrouwen in Nederland met een ruggenprik, dat is meer dan 1 op de 4 vrouwen.

In provincies waar de ruggenprik minder werd gebruikt, is weer vaker gekozen voor andere vormen van pijnbestrijding, zoals remifentanil of pethidine.

Het stimuleren van weeën, door het toedienen van het hormoon oxytocine, werd in Zeeland bij één op de drie vrouwen die voor het eerst bevielen ingezet, en in Flevoland, Utrecht en Noord-Brabant bij bijna de helft. In regio’s waar dit vaker werd gedaan, waren ook meer vrouwen die veel bloed verloren bij de bevalling.

De verschillen tussen de provincies zijn groot

De verschillen tussen de provincies roepen vragen op over de kwaliteit van de geboden zorg, zegt Anna Seijmonsbergen-Schermers, onderzoeker en verloskundige aan het VUmc. Ze zegt in het AD: “Dat het gebruik van sommige interventies bij een bevalling zo sterk verschilt per regio is onwenselijk. Een vrouw die pijnbestrijding wil, zou ongeacht haar woonplaats evenveel mogelijkheden moeten hebben. Het gaat om gelijke mogelijkheden voor vrouwen en gelijke kwaliteit van zorg.’’
Ingrijpen bij een bevalling kan noodzakelijk zijn als er sprake is van een medische indicatie. Als dat te veel of te weinig gebeurt, kan dat risicovol zijn voor moeder en kind. “Je had iets kunnen voorkomen of het kan leiden tot complicaties als gevolg van de ingreep’’, zegt Seijmonsbergen. “Onnodig ingrijpen bij een bevalling kan ook op de langere termijn tot schade leiden.’’ Zo blijkt uit eerder onderzoek van het VUmc dat kinderen die zijn geboren met een vacuümpomp, keizersnede of na opwekking van de weeën, op latere leeftijd vaker gezondheidsproblemen hebben.

Ook de inzet van een kinderarts direct na de geboorte verschilt per provincie. In Limburg, Groningen en Utrecht (60 procent bij eerste bevallingen) is dat veel gebruikelijker dan in Noord-Holland (37 procent). Seijmonsbergen noemt dat verschil ‘opmerkelijk’.

Wanneer moet je gaan inleiden?

Meer onderzoek moet duidelijk maken waarom die verschillen per provincie soms zo groot zijn. Volgens de onderzoeker is het belangrijk om te kijken naar de protocollen in ziekenhuizen en de beschikbaarheid van pijnbestrijding. “Het is ook belangrijk om te kijken naar indicaties voor medische ingrepen. Wanneer is het stimuleren van weeën nodig? Als we ervoor willen zorgen dat de regio’s qua inzet dichter bij elkaar komen, moet duidelijk worden wanneer een bepaalde ingreep nodig is. Blijkbaar zijn zorgverleners het daar niet altijd over eens.’’

Seijmonsbergen pleit ervoor dat zorgverleners kritisch kijken naar grote uitschieters en alleen een ingreep doen die goed medisch onderbouwd is. “Bij 48 procent van de vrouwen in Flevoland die van hun eerste kind bevallen, worden de weeën opgewekt. Dat betekent dus dat we bij bijna de helft van de bevallingen vinden dat die niet normaal verloopt. Wanneer is een bevalling normaal en wanneer moet je ingrijpen? Daar wordt verschillend over gedacht. Misschien is ons idee over wat een normale bevalling is wel verschoven. Dat moet meer worden onderzocht. Vervolgonderzoek is nodig om vast te stellen wanneer een ingreep noodzakelijk is.’’

> Ben jij helemaal natuurlijk bevallen, of heb je ook gebruik gemaakt van medische interventies als de ruggenprik of een inleiding?